De (nood) zaak van vernieuwen...

13/10/2019

Wil je er in het onderwijs tegenwoordig bij horen dan moet je op zijn minst een school zijn die innovatie en ontwikkeling dikgedrukt in de visie heeft vastgelegd. Daarnaast moet je zeker iets noemen over het ‘nieuwe’ werken in jouw organisatie: Scrum, agile, lean of Semco-style. Niets mis mee met deze nieuwe termen. Stilstaan is nu eenmaal achteruitgang. Wel is het van belang om te kijken of deze woorden geen hol omhulsel zijn, gekozen vanwege hun populariteit. Daar schiet het er helaas wel eens bij in. De woorden zijn leidend, de praktijk blijkt anders.

Waarom innoveren?
Waarom innoveren we eigenlijk? Omdat het moet van de baas? Omdat het mode is? Omdat je zelf vindt dat er een verandering rondom een proces nodig is, of omdat er urgentie is? Bijvoorbeeld wanneer de inspectie een negatieve beoordeling heeft afgegeven. Het meest gehoorde geluid van teams bij innovaties wat ik hoor is: ‘we doen dit omdat het van bovenaf opgelegd is’. Het moet van het bestuur of van de directie. Daar zit direct een risico van afbreuk. We laten ons nu eenmaal niet graag van bovenaf vertellen wat goed voor ons is of wat we moeten. Zeker in het onderwijs, waar de leerkracht vanuit zijn professionaliteit een autonome rol zou moeten hebben, is dat lastig. Een andere reden welke ik vaak hoor is: dit is een ‘nieuwe’ vorm van onderwijs, de heilige graal. Neem het voorbeeld van lesgeven in units. Je ziet veel scholen hiermee aan de slag gaan omdat het een hot item is binnen de ‘onderwijsvernieuwing’. Het is het naar mijn mening van groot belang om bij iedere innovatie als team te kijken naar het waarom. Draagt het bij aan de kwaliteit van het onderwijs voor onze leerlingen en ligt de innovatie in de lijn van de visie/missie? Hiermee zie je direct of iets succesvol kan zijn binnen de organisatie.

Draagvlak, consolidering en eigenaarschap
Naast het ‘waarom’ van innovatie, is de weg er naartoe interessant. Is er voldoende draagvlak. Zorg ervoor dat een onderwijsteam goed inzichtelijk krijgt wat de bedoeling is van de innovatie. Laat ze er vragen over stellen, laat ze kritisch zijn en laat ze zien dat ze tijdens het proces van de invoering of tijdens de pilot, gehoord worden. Doe ook daadwerkelijk iets met de feedback. Wanneer dit proces goed loopt en er genoeg draagvlak is, ben je er zeker nog niet. De moeilijkste stappen bij innovatietrajecten zijn consolidering en eigenaarschap. Leg afspraken vast over het hoe en wat bij invoering van de innovatie. Hiermee is voor iedereen duidelijk wat de verwachtingen zijn, hoe deze in tijd zijn weggezet en wat dit betekent voor jou als leerkracht. Maak meerdere mensen verantwoordelijk voor de innovatie. Dit zorgt ervoor dat de innovatie teambreed wordt erkend. Dit zorgt voor meer eigenaarschap onder de leerkrachten. Het blijven bespreken van de afspraken, de successen die behaald worden of juist niet, hierop eventuele aanpassingen doen. Dit maakt de kans van slagen groter.

Houd het hoofd koel!
Het zijn tijden waarin de ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen. De wereld is door social media, etc. veel kleiner geworden. We vinden heel snel iets van niets! Dit vraagt veel van het onderwijs. Innoveren omdat het moet of omdat het mode is, lijkt hierin snel een antwoord. Het waarom, draagt het bij aan goed onderwijs voor nu en in de toekomst, is het alternatief.

Stan Put
put2gether

13/10/2019 Stan Put